ASEKOSE.am–ի  և  Megapolis.am-ի  հարցերին պատասխանում է   դերասան Սոս Ջանիբեկյանը:

-Սոս, հարցազրույցը սկսենք Ձեր  մանկության օրերը վերհիշելով: Ինչպիսի՞ ն է եղել Ձեր մանկությունը` երազայի՞ն, թե՞…

-Ծնվել եմ Երևանում, մանկությունս անցել է քաղաքի կենտրոնում, մեծ մասը` բակում, կռիվների մեջ: Մեծանալով  բակում` մեծ դաստիարակություն եմ ստացել «փողոցից», որը, կարծում եմ, տղամարդու կյանքում շատ կարևոր է: Իհարկե, ծնողներս ինձ ազատ են թողել,  բայց անտարբեր չեն եղել. նրանք ինձ մանկուց վստահել են:

-Կա՞ր ինչ-որ բան, որը  չէր գոհացնում փոքրիկ Սոսին:

-Չէր գոհացնում, որ մեր բակում ընդամենը երեք ընկեր էինք,  ու երբ պետք է կռվեինք կողքի բակերի տղաների հետ, նրանք միշտ հաղթում էին, որովհետև իրենք բազմաքանակ էին:

- Յուրաքանչյուրիս էլ փոքր ժամանակ ինչ-որ  հարցեր են տանջել:  Իսկ ի՞նչ հարցեր էին տանջում Ձեզ:

- Իմ երազներն էին ինձ տանջում, որովհետև շատ վատ ու սերիաներով երազներ էի տեսնում:  Բացի երազներիցս   ոչինչ չէր տաջում, քանի որ շատ անհոգ ու ուրախ մանկություն եմ ունեցել ու միշտ երջանկությամբ եմ հիշում այդ օրերը:

 Իսկ դպրոցական տարիներին շուտ-շուտ սիրահարվելս էր  տանջում. շատ հաճախակի էի սիրահարվում` մեկին մեկ տարի էի սիրում, մյուսին` երկու և այլն: Երբեք չսիրահարված չեմ եղել:

-Իսկ բացի հաճախակի սիրահարվելուց` ուրիշ ի՞նչ կհիշեք  դպրոցական տարիներից:

-Դպրոցում, այսպես ասած,  «փողոցային» եմ եղել. անընդհատ ցանկացել եմ դեպի դուրս գնալ` բակ, ընկերներ, խաղեր: 

Իսկ որպես աշակերտ` միշտ փորձել եմ խնդիրներ չստեղծել, ու չարաճճի դասարանիս  հետ արել եմ ամեն ինչ, բայց  խելացի ձևով:

Երբեք գերազանցիկ չեմ եղել: Շատ եմ սիրել հայոց լեզվի, գրականություն   ու լեգենդների վերաբերյալ դասերը, իսկ ճշգրիտ գիտություններ չեմ սիրել:

-Իսկ ինչպե՞ս  որոշեցիք, որ պետք է արվեստի ուղղութամբ շարունակեք Ձեր կրթությունը: Ի՞նչ  ազդեցություն է ունեցել Ձեր հայրը`Կարեն Ջանիբեկյանը, այդ որոշման վրա:

- Ես մասնագիտությամբ կինոօպերատոր եմ, բայց միշտ մասնակցել եմ դերասանական բաժնի դասերին,  սովորելու ընթացքում խաղացել եմ ուսանողական թատերական խմբակներում և այլն: Այսինքն `դերասանությունը միշտ ձգող է եղել ու ես գիտեի, որ հաստատ դերասանությամբ զբաղվելու եմ: Նաև ռեժիսորական դասերի եմ մասնակցել: Ինձ համար արվեստը ընդհանուր գաղափար է դարձել   ու այս ամենի արդյունքում ես կինոարտադրությունից ընդհանուր գաղափար եմ կազմել` գիտեմ դերասանություն, օպերատորություն, մոնտաժ ու այլն:

Իսկ ինչո՞ւ ընտրեցի կինոօպրեատորություն: Որովհետև ծնողներս ասացին, որ ես հաստատ դերասան դառնալու եմ, իսկ  կողքից  ուրիշ ինչ-որ մասնագիտություն ստանալը  օգտակար է:

-Իսկ ապագայում կինոօպերատորությամբ զբաղվելու պլաններ ունե՞ք:

-Ես ժամանակին զբաղվել եմ կինոօպերատորությամբ: Ունեմ նկարահանած կարճամետրաժ  ֆիլմեր, որոնք ներկայացվել  են տարբեր մրցույթների ու մի շարք մրցակաների արժանացել: Իսկ հիմա ավելի խորացել եմ դերասանության մեջ` փորձելով  գիտելիքներս զարգացնել ու փորձս ձեռք բերել  հենց այս ուղղության մեջ:

-Հայտնի ընտանիքից լինելը ավելի շատ օգնո՞ւմ է, թե՞ խանգարում:

-Հայտնի, ավելի ճիշտ,  արվեստագետի ընտանիքից լինելը  օգնել է, որ ես դաստիարակվեմ որպես արվեստագետ: Այսինքն `ես մեծացել եմ  այդ մթնոլորտում. տանը միշտ լսել ենք լավ երաժշտություն, դիտել լավ ֆիլմեր, հաճախել  ենք թատրոն, կինո և այլն: Իսկ այն,  որ հայրս, այսպես ասած.  «հայավարի» զանգի մի տեղ ու ասի` «Սոսին գործի տեղավորեք», նման բան երբեք չի եղել:

-Ինչպե՞ս մուտք գործեցիք կինո:

- 16 տարեկանից աշխատել եմ տարբեր տեղերում` բարմեն, մատուցող, մենեջեր ու այլն`այդ ընթացքում զբաղվելով օպրերատորությամբ: Իսկ առաջին դերասանական փորձս դեպի կինո եղել է  15 տարեկան հասակում, երբ գլխավոր դերով հանդես եկա   Հովհաննես Գալստյանի` «Խճճված զուգահեռներ» ֆիլմում, որին հաջորդեցին մի քանի փոքրիկ ֆիլմեր, որից հետո նկարահանվեցի սերիալում:

-Ու սերիալում նկարահանվելով` միանգամից ճանաչում ձեռք բերեցիք և սիրվեցիք հասարակության կեղմից: Ո՞րն էր գաղտնիքը:

-Այո, 19 տարեկանում նկարահանվելով «Կյանքի գինը»  սերիալում` ձեռք բերեց փառք ու ճանաչում: Իսկ գաղտնիքը`  չգիտեմ, բայց այն, որ շատ հաճախ միևնույն մասնագիտական մակարդակի վրա գտնվող մարդկանցից մի քանիսը առանձնանում ու աչքի են ընկնում, դա հաստատ գիտեմ: Կարծում եմ`  ես այդ մի քանիսի շարքում եմ:

-Իսկ ո՞րն է Ձեր հոր կողմից  Ձեզ տրված ամենամեծ մասնագիտական խորհուրդը:

- Նա ամեն օր կրկնում է, որ պետք չէ մեծամտանալ, միշտ պետք է մնալ պարզ, քանի որ դերասանությունը ընդամենը քո մասնագիտությունն է, որը դու դա  լավ ես անում ու դրա համար սիրվել ես: Փոքրիկ «գլխապտույտ»  ունեցա «Կյանքի գինը» սերիալի նկարահանման ժամանակ, բայց ունենալով ինքնաննադատ ուղեղ` հասկացա, որ ես ընդամենը իմ գործն եմ կատարում, որը ուղղակի հասարակությունը տեսանելի է, իսկ մյուս մասնագիտությունները անմիջականորեն  տեսանելի չեն, բայց բոլոր մասնագիտություններն էլ շատ կարևոր են: Ու հորս  խորհուրդը այդ ժամանակ լիովին ըմբռնեցի:

Եթե հայրս մեծ դեր է ունեցել իմ` որպես տղամարդ դաստիարակվելու գործում, ապա մորս դերը մեծ է եղել իմ աշխարհայացքի ձևավորման գործում:

-Իսկ եթե ոչ արվեստագետ, ապա` ի՞նչ:

-Կցանկանայի ֆուտբոլիստ դառնալ. շատ եմ սիրում այդ խաղը:

-Արվեստի բնագավառի մարդը միշտ էլ ոգեշնչման կարիք ունի: Ո՞վ կամ ի՞նչն է Ձեր ոգեշնչման աղբյուրը:

-Ես իրականում շատ բարդույթավորված մարդ եմ ու նաև  ունեմ բազում սկզբունքներ, և երբ բարդույթներս սկսում են առնչվել սկզբունքներիս հետ, իմ կարծիքով, դառնում է հավակնություն, որը ինձ համար խեղաթյուրված սկզբունքն է, բայց, փառք Աստծո, իմ ինքնաքննադատ լինելը ինձ միշտ սթափ է պահել: Եվ այս խառնաշփոթի վերջում այդ երևակայությունից մեկը դառնում է ոգեշնչման աղբյուր:

Իսկ որպես այդպիսին, ոգեշնչման աղբյուր միշտ սերն է եղել:

-Դուք ավելի հաճախ  ֆիլմերում եք հանդես գալիս: Ինչո՞ւ:

-Թատրոնից կտրված երբեք չեմ եղել, այս ընթացքում թատրոնում ևս խաղացել եմ ու այժմ էլ պատրաստվում եմ նոր ներկայացման: Լիովին չեմ տրվել թատրոնին, քանի որ թատրոնում  խաղալը շատ դժվար լինելով` դժվար էր այն համատեղել սերիալում նկարահանման հետ: Բացի այդ, ֆինանսական առումով,  թատրոնը շատ քիչ հնարավորություն է տալիս, այդ պատճառով էլ ինձ մոտ գերակշռեց սերիալը ու ֆիլմերը:

Բարեբախտաբար, ես նկարահանվել եմ լավագույն սերիալներում ու երբեք  չեմ փնովի «սերիալ» ասվածը, քանի որ այն իր հետ բերեց նոր հնարավորություններ: Շատ դերասաններ աշխատանք ձեռք բերեցին, ոմանք` ճանաչում, ռեժիսորները կարողացան նկատել լավ դերասաններին` հրավիրելով գեղարվեստական ֆիլներում նկարահանվելու ու այլն: Ու ես միշտ ասել եմ` ինձ համար ավելի լավ է սերիալը, քան վատ գեղարվեստական  ֆիլմը կամ թատերական ներկայացումը: Ես ամեն ինչի «լավ»-ին եմ կողմ:

-Ռեժիսոր կամ ֆիլմ, որը (ով) մեծ ազդեցություն է ունեցել Ձեր կյանքում:

-Հովհաններս Գալստյանը ու նրա` «Խճճված զուգահեռներ» ֆիլմը: Հենց նրա միջոցով ոտք դրեցի դեպի մեծ կինո: Այսօր շարունակում եմ աշխատել նրա հետ ու ապագայում ևս պետք է նրա ֆիլմերից մեկում («Լուսավոր շրջան») գլխավոր դերով հանդես գամ: Եվ ինչ-որ ներքին  հույս ունեմ, որ դեպի համաշխարհային կինո իմ միակ կամուրջը հենց նա կլինի:

-Սոս, իսկ Ձեր խառնվածքի ո՞ր գիծն է ամբողջովին բնորոշում Ձեզ:

- Մաքսիմալիզմը.  կամ ամեն ինչ, կամ` ոչնիչ:  Եթե ինչ-որ գործ եմ ձեռնարկում, ապա պետք է լինեմ լավագույնը:

-Իսկ ի՞նչն է Ձեր անձնը օգտակար դարձնում ուրիշի համար:

-Կարծում եմ այն, որ երբ շրջապատս կարևորվելու կարիք է զգացել `կարևորել եմ, երբ գնահատվելու կարիք է զգացել` գնահատել եմ և այլն: Ու ամենակարևորը` երբեք չեմ փորձել իմ հարազատին իմ ճշմարտությամբ տանել առաջ, բայց միշտ  փորձել ու բացատրել եմ` ընտրությունը թողնելով իրեն:

- Կարծրատիպերը հսկայական  ազդեցություն ունեն մեր կյանքում: Առավելհաճախ «ենթարկվո՞ւմ» , թե ՞ «կոտրում» եք դրանք:

- Միշտ «կոտրում եմ»: Դրանք  մարդկային վախերից  ստեղծված կանոններ են ( երևի թե հենց այդ վախկոտների կողմից ստեղծված), որոնք երբեք պետք չէ համեմատել բարոյական նորմերի հետ, որովհետև բարոյականությունն իմ ներսում է: Իսկ կարծրատիպերին «ենթարկվելը» ինձ համար անընդունելի է, ի վերջո, կարծրատիպ ստեղծողն էլ է դրանք խախտում, երբ իրենց հարմար է եղել: Ցավոք, այսօր Հայաստանում բազում հայ ադաթապաշտ  տղաներ ապրում են որոշ  կարծրատիպերով, ու վստահ եմ, որ այդ երիտասարդներից  շատերը հոգու խորքում դրանք չեն ընդունում:

Կարծում եմ` կյանքը մեկ անգամ է տրված, որը պետք է ապրել այնպես, ինչպես դու ես ուզում` առանց հաշվի առնելու շրջապատի կարծիքը, իսկ եթե շրջապատդ քեզ այդպեսին չի ընդունում, դա իր խնդիրն է:

-Հենրի Ֆորդ .«Եթե  ես  դա  ուզում  եմ, նշանակում  է` դա կլինի»: Ինչի՞  եք պատրաստ Ձեր ցանկությունները իրականացնելու համար:

-Ցանկություններս կատարելու  համար ամեն ինչի պատրաստ եմ` դեմ չգնալով խղճիս ու չոտնահարելով   սկզբունքներս:

-Ձախողումն այն գինն է, որ մենք վճարում ենք հաջողության հասնելու համար: Ինչպե՞ս է պայքարում Սոս Ջանիբեկյանը ձախողումների դեմ:

-Ձախողումների դեմ չեմ պայքարում, քանի որ դա մեծ  փորձ է: Երբ ուսանողական տարիներին առաջին անգամ բարձրացա բեմ, լարվածությունից քարացել էի. չէի կարողանում խոսել ու քայլել: Այդ խայտառակությունը ինձ ստիպեց կրկին փորձել` ներկայանալով   ավելի մեծ բեմից, որպեսզի իմ մեջից հանեմ այդ վախը: Ձախողումը քեզ մի այնպիսի աշխարհ է գցում, որտեղ դու մոտենում ես քեզ ու նորից վերաարժեքավորում:

Իսկ հաջողությանս բանաձևն այն է, որ իմ գործունեության ճանապարհին փորձում եմ երբեք չվնասել ուրիշներին, ու հավատալ, որ անպայման կհասնեմ իմ նպատակներին: Նաև, մի մեծ գաղտնիք բացեմ. ես իմ տեսակով շատ հաջողակ եմ, ու անկեղծ ասած, հաջողության հասնելու համար երբեք մեծ ջանքեր չեմ գործադրել: Ինձ համար շատ կարևոր է հասածը պահել, քան` հասնել:

- Երազկո՞տ եք:

-Այո, շատ: Ամեն օր սպասում եմ հրաշքի, ամեն օր երազում եմ:

-Իսկ պլանավորո՞ւմ եք Ձեր կյանքը:

-Ավելի շատ երազում եմ, քան` պլանավորում: Չեմ պլանավորում, որովհետև ինչպես ասում են` եթե ուզում ես Աստված ծիծաղի, պլաններ կազմիր: Միևնույն է, լինելու է այնպես, ինչպես պետք է լինի, պարզապես դու պետք է արժանանանս քո ցանկություններին:

-Ընդունում եմ իմ հասցեին ուղղված  այն քննադատությունը, որը…

-Բոլոր քննադատություները  ընդունում եմ,  որովհետև ինձ քննադատողը ինչ-որ պատճառ է ունեցել դրա համար պետք: Բայց իմ ուղեղը կարողանում է բոլոր քննադատությունները զտել`  պահելով միայն նրանք, որոնք ինձ պետք են:

-Ի՞նչ ասեկոսեներ եք լսել Ձեր մասին, որոնք զայրացրել և զվարճացրել են Ձեզ:

- Զայրացրել է այն, թե իբր ես խաղամոլ եմ: Ժամանացային մակարդակում մի քանի անգամ հաճախելով համապատասան վայրեր` որոշ մարդկանց   շրջանում  խաղամոլի «համբավ» եմ ձեռք բերել:

Իսկ մի քանի անգամ ժամանցային ակումբներում ինձ ոգելից խմիչք օգտագործելիս տեսնելով` ոմանք եզրակացրել են, որ ես հարբեցող եմ ու առանց ակումբներ հաճախելու չեմ կարող ապրել:

Իհարկե, այս ամենը իրականությանը չի  համապատասխանում, բայց հասկանալի է, որ հանրային մարդ լինելով`  դու միշտ հասարակության ուշադրության կենտրոնում ես ու քո մասին կարող են ամեն ինչ հորինել:

Հեղինակ` Անի Բեքիրյան