Զվարթնոցի տաճարը կարեւոր նշանակություն ունի ոչ միայն հայկական, այլեւ համաշխարհային պատմամշակութային ժառանգության համար, նշել է Միացյալ Նահանգների մայրաքաղաք Վաշինգտոնում, Կոնգրեսի գրադարանում կայացած դասախոսության ընթացքում Թաֆթս համալսարանի պրոֆեսոր Քրիստինա Մարանսին.
«Զվարթնոցը ներշնչել է բազմաթիվ կառույցներ, թե՛ միջնադարում եւ թե՛ մեր օրերում»:
Գիտնականի խոսքով, 641-661 թվականներին կառուցված Զվարթնոցի տաճարը միշտ հատուկ ուշադրության է արժանացել՝ իր յուրահատուկ տեղը զբաղեցնելով հայկական պատմության եւ իրականության մեջ:
«Նույնիսկ ավերակներում գտնվող Զվարթնոցը ականավոր եւ յուրօրինակ շինություն է, եւ ո՛չ Սբ. Հռիպսիմե, ո՛չ էլ Սբ. Գայանե եկեղեցիները մեզ չեն նախապատրաստում Զվարթնոցի եզակի ճարտարապետությանը», - նշում է գիտնականը:
Քրիստինա Մարանսին ավելացնում է, որ լինելով կաթողիկոսական տաճար, Զվարթնոցը կառուցվել է շրջադարձային ժամանակահատվածում.
«640-660 թվականներին կառուցված Զվարթնոցը համընկավ պատմական կարեւորագույն բեկման հետ, քանի որ բազմաթիվ գիտնականների կարծիքով հենց այդ տարիներով է անցնում անտիկ ժամանակների եւ միջնադարի միջեւ բաժանարար գիծը»:
Վարդանանց օրվա դասախոսությունները անց են կացվում Կոնգրեսի գրադարանում յուրաքանչյուր տարի, գրադարանի աշխատակից Լեվոն Ավդոյանի նախաձեռնությամբ: Դասախոսությանը ներկա ԱՄՆ-ում Հայաստանի դեսպան Գրիգոր Հովհաննիսյանը խորհրդանշական է համարել, որ Վարդանանց օրը համընկնում է հայկական պետության անկախության 25-ամյակի տոնակատարությունների շրջանի հետ:
«Այսպիսով Հայաստանն անկախ է, բայց երբեք միայնակ չի եղել: Հայաստանն ունեցել է բազմաթիվ բարեկամներ, իսկ ամբողջ աշխարհով սփռված հայ ժողովրդի զավակներից շատերը ամուր կապ են պահպանում պատմական հայրենիքի՝ Հայաստանի հետ», - նշել է դեսպանը:
Դեսպանն իր ելույթում ընդգծել է նաեւ Միացյալ Նահանգների կարեւոր դերը նորանկախ Հայաստանի անկախ պետականության ամրապնդման գործում, նշելով, որ նաեւ ամերիկյան աջակցության շնորհիվ Հայաստանին հաջողվեց կայանալ, չնայած բազմաթիվ մարտահրավերների:
