«Չորրորդ իշխանություն» թերթի հարցազրույցը ԱԺ պատգամավոր Կարեն Կարապետյանի հետ
-Պարոն Կարապետյան, տեղյա՞կ եք Ընտրական օրենսգքրի շուրջ ծավալվող գործընթացներին: Խոսքը ընդդիմության առաջարկների եւ իշխանության՝ այդ առաջարկներին մերժումով հակադարձելու մասին է: Սա նորմա՞լ է, ըստ Ձեզ:
-Ոչ միայն տեղյակ եմ, այլ նաև մասամբ մասնակից եմ այդ գործընթացներին: Ինչ վերաբերում է նորմալ կամ աննորմալ լինելուն, ապա ինձ համար նորմալ է ցանկացած քաղաքակիրթ երկխոսություն:
Առաջնայինը իշխանության, ընդդիմության և քաղաքացիական հասարակության փոխհամաձայնեցվածության սկզբունքն է, որը թույլ կտա բարձրացնել հասարակության մեջ վստահելության աստիճանը և ընտրությունների արդյունքների արժանահավատությունը:
- Նոր օրենսգրքով նախատեսվում է ընտրությունների ժամանակ նվազեցնել ընտրատեղամասերում գտնվող լրագրողների և դիտորդների թիվը: Սա քաղհասարակության եւ ընդդիմության ներկայացուցիչները համարում են հետընթաց: Եթե իշխանության նպատակն այդքան ազնիվ է՝ կազմակերպել թափանցիկ ու մրցակցային ընտրություններ, ապա ինչո՞ւ են նրանք ի սկզբանե փակում գործընթացը վերահսկողության տակ պահող լրագրողների եւ դիտորդների մուտքը տեղամասեր:
-Ի սկզբանե նշեմ, որ անընդունելի եմ համարում ընտրական գործընթացի վերահսկման որևէ սահմանափակում կամ արգելք: Մյուս կողմից, առկա է ընտրատեղամասերում մեծ կուտակումների լուրջ վտանգ: Խոսքը միայն դիտորդների ու լրագրողների մասին չէ: Կա նաև վստահված անձանց խնդիրը: Չէ որ, կարող է նաև տրամաբանական առաջարկ լինել, որպեսզի, ասենք, վարկանիշային ցուցակներում ընդգրկված թեկնածուները ևս ունենան վստահված անձինք՝ ընտրությունների ընթացքը վերահսկելու նպատակով: Մասնավորաբար, ինքս կցանկանայի, որ նման հնարավորություն ընձեռվեր: Սակայն, եթե միայն Շիրակի մարզի օրինակը բերեմ, ապա ցուցակային շուրջ 200.000 ընտրողի պարագայում տեսականորեն յուրաքանչյուր կուսակցություն կարող է առաջադրել 20 թեկնածու, քանի որ օրենսգրքի նոր նախագծով 1 թեկնածու կարող է առաջադրվել յուրաքանչյուր 10.000 ընտրողի հաշվով: Եվ եթե անգամ, ենթադրենք, ութ կուսակցություն կամ կուսակցությունների դաշինք մասնակցի խորհրդարանական ընտրություններին, միայն Շիրակի մարզում տեսականորեն կարող է առաջադրվել 160 թեկնածու: Իսկ հիմա պատկերացրեք, եթե առաջարկն ընդունվի և բոլոր թեկնածուներն էլ ոչ միայն հնարավորություն ստանան, այլև ցանկանա վստահված անձինք ունենալ: Դրան գումարենք նաև լրագրողներին ու դիտորդներին, կստացվի, որ յուրաքանչյուր տեղամասում ներկա կլինի շուրջ 200 անձ՝ չհաշված հանձնաժողովի անդամներին ու ընտրողներին: Իսկական քաոս կառաջանա: Այստեղ իրոք ես լուրջ խնդիր եմ տեսնում, որովհետև, կրկնում եմ, անթույլատրելի է գործընթացը վերահսկելու սահմանափակումները, հատկապես լրագրողների ու դիտորդների մասով, առավել ևս՝ հերթագրման տարբերակով, քանզի դժվար չէ տարբեր միջոցներով նախապես ապահովել ութական հերթագրումներ, որպեսզի, այսպես կոչված, անցանկալի լրագրողների մուտքը թույլ չտրվի: Ես կարծում եմ, որ այս հարցի լուծումը հարկավոր է գտնել: Անկեղծ կլինեմ. ինքս այս պահին չունեմ որևէ օպտիմալ տարբերակ և հույս ունեմ, որ կլինեն առողջ ու տրամաբանական առաջարկներ թե ընդդիմության, թե լրատվամիջոցների և թե ընդհանրապես քաղհասարակության կողմից: Հույս ունեմ նաև, որ այդ տարբերակներն ամենայն մանրամասնությամբ կքննարկվեն ու կգտնվեն ճիշտ ու փոխադարձ ընդունելի լուծումներ: Ի վերջո, նորից եմ շեշտում, ինձ համար առաջնայինը ընտրությունների արդյունքների արժանահավատության ապահովումն է, որովհետև ընտրությունները չեն սահմանափակվում սոսկ ընտրական գործընթացներով, այլև ապահովում են երկրի հետագա ընթացքը՝ բոլոր ոլորտներում: Այնինչ, գաղտնիք չէ, որ հասարակության լիարժեք վստահությունն ու աջակցությունը չվայելող իշխանությունները չեն կարող արդյունավետ աշխատել:
-Ի՞նչ է ռեյտինգային քվեարկություն կոչվածը: Ձեր կուսակցական ընկերը՝ Դավիթ Հարությունյանը խորհուրդ է տվել այդ հարցի պատասխանը գտնել ընտրական օրենսդրության դասագրքերում: Հասցրե՞լ եք իրականացնել նրա հորդոր-պահանջը: Եթե այո՝ կիսվեք ձեր գիտելիքներով: Եթե ոչ՝ ասեք այն, ինչ հասկացել եք նախագծի տեքստը ընթերցելուց:
-Այստեղ ևս մի շարք խնդիրներ եմ տեսնում: Իհարկե, վարկանիշային քվեարկությունը ցանկությամբ է, սակայն շատ կարևոր է, որ մեր ընտրողները հնարավորություն ունենան իրապես քաղաքական խորհրդարան ընտրել: Նախ, կարծում եմ՝ անհրաժեշտ է մեծացնել 1: 10.000 հարաբերակցության շեմը, ինչի մասին արդեն խոսեցի: Ավելին, ես շատ ավելի կողմ եմ ամբողջ հանրապետության տարածքում մեկ վարկանիշային ցուցակին, ինչը հնարավորություն կտար խուսափել խառնաշփոթներից և կընտրվեին իրապես նրանք, ովքեր հեղինակություն ու հարգանք են վայելում հասարակության մեջ: Մյուս կողմից ընտրված պատգամավորներն առավել պատասխանատու կաշխատեին, չէր գործի «հարց չկա» -ի մեխանիզմը, ինչպես նաև առավելագույնս կբացառվեին սուբյեկտիվ հարաբերությունները քաղաքական դաշտում և թվացյալ ընդդիմադիր, բայց իշխանություններից առավել դիմադիր պահվածքները: Ինչ վերաբերում է շրջանառվող այն մտավախություններին, որ խորհրդարան կթափանցեն, այսպես կոչված, թաղային հեղինակությունները, ապա ինքս այդ կարծիքի չեմ, քանի որ մեծացել են ընտրատարածքները, և չեմ կարծում, թե ամբողջ մարզի կտրվածքով կարող է որևէ թաղային հեղինակություն հաջողություն ունենալ: Կարծում եմ՝ հասարակությունը կկարողանա ընտրել իրական հեղինակություն, վստահություն ու հարգանք ունեցող անձանց:
-Հաջորդ խորհրդարանում ձեզ տեսնո՞ւմ եք: Ռեյտինգային քվեարկության շեմը կհաղթահարե՞ք, թե ցուցակով կապահովեք ձեր մանդատը:
-Ես չէ, որ պետք է որոշեմ՝ կհաղթահարեմ, թե ոչ: Դա հանրության որոշելիք է: Կարծում եմ՝ ինչ-որ համեստ հնարավորություններ ունեմ: Իսկ կառաջադրվեմ, թե ոչ, դեռևս չեմ որոշել:
- Ապագա նախագահացուների ցանկում տրվում է նաեւ Կարապետյան եղբայրների անունները: Սահմանադրությամբ նախագահին այլեւս վերապահված չէ ունենալ գործընթացների վրա ազդող լիազորություններ: Ասում են՝ նա լինելու է անգլիական թագուհի: Ձեզ կամ ձեր եղբորը տեսնու՞մ եք այդ կարգավիճակում:
-Դուք արդեն Ձեր իսկ հարցին պատասխանեցիք: Թեպետ առանձնապես համաձայն չեմ նոր Սահմանադրությամբ նախագահի կարգավիճակի Ձեր գնահատականին, այդուամենայնիվ ցանկացած հարց անպատասխան չպետք է մնա: Իսկ մի՞թե Դուք պատկերացնում եք ինձ կամ եղբորս Ձեր նշած անգլիական թագուհու կարգավիճակում… Իսկ ընդհանրապես, եղբայրս մեկ անգամ չէ, որ շեշտել է, որ ինքը քաղաքականություն մտնելու որևէ ցանկություն չունի: Սամվել Կարապետյանն այսօր շատ ավելի աշխատակիցներ ունի, քան Հայաստանի ողջ պետական ապարատն է, գործարար է, ով սիրում է իր գործը, ով իր հնարավորությունների սահմաններում աջակցում է մեր երկրին ու ժողովրդին: Ինչ վերաբերում է ինձ, ապա իմ հետագա քայլերի առումով դեռևս որևէ որոշում չունեմ:
-Ձեր եղբայրը տնօրինում է ՀԷՑ-ը: ՀՀ շարքային քաղաքացին այս ընթացքում համոզվեց, որ կրկին թանկ է վճարելու, մինչդեռ խոստումներ կային, որ ամեն ինչ լավ է լինելու:
-Ես ՀԷՑ-ի մամլո խոսնակը չեմ: Այդ հարցերով դիմեք նրան: Ի դեպ, վերջերս ՀԷՑ գլխավոր տնօրենը բավական սպառիչ տվել է այդ բոլոր հարցերի պատասխանները: Ավելին, նշել է, որ ցանկացած հարցի դեպքում կարող եք դիմել իրենց, և իրենք պատրաստ են լիարժեքորեն պատասխանել: Խոսքը թե լրագրողների և թե մեր բոլոր քաղաքացիների մասին է, որոնց համար կան ընդունելության օրեր, նշված են համապատասխան հեռախոսահամարները: Այնպես որ, չեմ կարծում, թե որևէ հարց անպատասխան կմնա:
-ԵԽԽՎ պատվիրակությունը, ինչպես նաեւ բազմաթիվ հեղինակավոր կազմակերպություններ հայտարարել են, որ սահմանադրական հանրաքվեն անցել է ընտրախախտումներով, Դուք եղել եք «Այո» -ի նախընտրական շտաբի պետի տեղակալը: Ձեզ վատ կամ պատասխանատու չե՞ք զգում այդ գնահատականների համար: Մեղքի ձեր բաժինն ունե՞ք այդ ամենում, թե՞ ոչ:
-Ցանկացած ոք՝ ընդդիմության, թե իշխանության ներկայացուցիչ, ով ինչ-որ կերպ ընդգրկված է ընտրական գործընթացներում, բոլոր այն հարցերում, ուր խնդիրներ են եղել, իր մեղքի բաժինն ունի՝ սկսյալ այդ խնդիրները առաջացնելուց մինչև դրանց չկանխումը կամ համապատասխան վերահսկողության անկարողությունը: Ինքս էլ, բնականաբար, բացառություն չեմ:
