Սահմանային վերջին իրադարձությունների՝ Քարվաճառի դիվերսիայի, դրան հաջորդած տրամադրությունների, Ադրբեջանի մարտավարության, միջազգային հանրության անտարբերության և այլ հարցերի շուրջ ASEKOSE.am-ի թղթակիցը զրուցել է Արցախի հերոս գեներալ-մայոր Արկադի Տեր-Թադևոսյանի՝ Կոմանդոսի հետ:
-Պարոն գեներալ, մայրաքաղաքի բնակիչների համար խաղաղությունն ավելի շոշափելի է, և երբեմն դժվար է պատկերացնել, որ ոչ խաղաղություն, ոչ պատերազմ իրավիճակ է, իսկ սահմաններում մշտապես առկա է լարվածություն: Մշտական լարվածության ֆոնին, սակայն, երբեմն ինչ-ինչ հանգամանքներով պայմանվորված՝ թշնամին ակնհայտ ակտիվություն է դրսևորում, երբեմն էլ հարաբերական դադար է: Վերջին ակտիվացումն, անշուշտ, տարբերվեց իր բնույթով… Ի՞նչ էր ուզում Ադրբեջանը հասկացնել այս անգամ և ինչի՞ հասավ:
- Նախ՝ մենք պետք է մշտապես պատրաստ լինենք ու գիտակցենք, որ այս պարագայում ոչինչ նույն կերպ լինել չի կարող: Այսինքն՝ ինչ եղել է երեկ, նույնությամբ չի կարող կրկնվել այսօր: Պետք է պատրաստ լինենք ցանկացած սադրանքի: Ադրբեջանն իր ռազմատենչ ու սադրիչ հայտարարություններն ու գործողություններն ավելի մեծ ծավալի է հասցնում, քանի որ պետք է ցույց տա, որ խոսքի տերն է. ուզում է հարձակվել Հայաստանի վրա և հաղթել պատերազմում: Սակայն գաղտնիք չէ, որ այդ հայտարարությունները չեն համապատասխանում իրականությանը: Ադրբեջանը պատրաստ չէ պատերազմի և չի կարող սկսել: Իսկ մեր բանակի գնահատականը տալիս են ՌԴ-ի, ԱՄՆ-ի, անգամ Թուրքիայի մասնագետները: Ադրբեջանն այս պահին չի կարող մեր դեմ դուրս գալ: Ավելի պարզ խոսենք. եթե ցանկանային պատերազմ սկսել, կարող էին դա անել դիցուք՝ հուլիսի 1-ին: Հնարավորություն ունեին: Նախիջևանում հայկական ուժերի աննախադեպ հաջողություններից հետո կարող էին պատճառաբանել, որ պատասխան են տալիս: Փոխարենը՝ երեք օր բերանները փակ էր, հետո էլ հայտարարեցին, թե այդպիսի բան չի եղել:
Ադրբեջանը հիմնականում երկու նպատակ ունի. առաջին՝ ապացուցել, որ պատսրատ են պատերազմի և ցանկանում են ռազմական գործողություններ սկսել:
Ադրբեջանի մարտական հենակետերում կանգնած զինվորները՝ հատկապես ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչները, պատերազմ չեն ցանկանում: Նրանք ընդամենը հրաման են կատարում: Պատերազմ ցանկանում է միայն Ալիևի կլանը: Եվ ահա երկրորդ նպատակը՝ հենց իրենց զինվորներին ապացուցելն է, որ թիկունքից հետևում են, և եթե իրենց պարտականությունը չկատարեն, հաշվեհարդար կտեսնեն:
Ադրբեջանն ամեն գնով ցանկանում է ցույց տալ, որ ուժեղ են, որ զինվորները պատրաստ կանգնած սպասում են, թե երբ պետք է հարձակվեն: Սակայն այդ ամենը չի համապատասխանում իրականությանը: Պատերազմ սկսելը հեշտ չէ: Մենք գոնե ազատություն ունենք: Ադրբեջանն այդ ազատությունը չունի, քանի որ այն վաճառել է մեծ գումարների դիմաց: Բոլորիս է հայտնի, որ ադրբեջանական նավթի 80-90 տոկոսն իրենցը չէ, և խոշոր տերությունները պարզապես թույլ չեն տա ներգրավվել ռազմական գործողությունների մեջ և վնասել նավթահորերը: Սակայն, ամեն դեպքում՝ մենք պետք է պատրաստ լինենք Ադրբեջանի սադրանքներին և հիշենք՝ Թուրքիան այս հարցում Ադրբեջանի «դասախոսն» է: Թուրքիան մի կողմից աղավնու դեր է ստանձնել. Հայաստանի հետ լավ հարաբերություններ, սահման բացել և այլն, մյուս կողմից էլ Ադրբեջանին ձեռքի տակի շուն դարձրած վարժեցնում է:
-Քարվաճառի դեպքերից հետո, որքան էլ ցավալի է, հասարակության շրջանում խուճապային տրամադրություններ առաջացան: Որոշ փորձագետներ, սակայն, պնդում են, որ Քարվաճառի դիվերսիան իր բնույթով այնքան վտանգավոր չէր, որ խուճապի տեղիք տար, և որ եղել են ավելի վտանգավոր իրավիճակներ…
- Վերջին դիվերսիայից հետո հասարակությունը, պաշտոնական աղբյուրներն անտեսելով ականջալուր եղավ տարբեր խոսակցությունների, ինչն էլ խուճապի առիթ դարձավ: Դատելով արտաքինից՝ նշում էին, որ դրանք դիվերսանտներ չեն: Ներկայացնում էին այնպես, որ իբր կրկնում ենք Ադրբեջանին. նրանք էլ մեր 70-ամյա պապիկին էին դիվերսանտ ներկայացնում: Չի կարելի այդպես, սա, իհարկե, մտահոգիչ է: Հայկական կողմը ճիշտ էր կազմակերպել բոլոր գործողությունները: Ես այդ ժամանակ Քարվաճառով էի անցնում և տեսել եմ: Իսկ որոշ շրջանակներ առանց ստույգ վերլուծությունների խուճապ էին տարածում, թե դիվերսանտները հասել են Գորիս ու Վարդենիս:
-Պարոն գեներալ, միջազգային հանրությունն, ինչպես և սպասելի էր, կրկին անտարբեր էր: Դատապարտող ու առհասարակ գոնե սովորական դարձած անհասցե հայտարարություն այդպես էլ չհնչեց:
-Իրենք չեն ցանկանում միջամտել: Չեն կարող ճիշտ գնահատական տալ իրավիճակին և դատապարտել Ադրբեջանին: Զուտ մարդկայնորեն եթե մտածենք, մարդիկ հատել են սահմանը, սպանել են մայորին, 17-ամյա տղային, վիրավորել մի քաղաքացու և գոնե այդ առումով պետք է արձագանք լիներ: Սակայն երևում է՝ Ադրբեջանն իր դիվանագիտությամբ և Թուրքիայի օգնությամբ հասնում է այն իրավիճակին, ինչ ունենք:
Հեղինակ՝ Հասմիկ Գյոզալյան
Կարող եք նաև կարդալ՝
Ադրբեջանի նպատակն էր ցույց տալ, որ կարող է իր մարդասպանին հերոսացնել, մեր հերոսին կալանավորել
