Տեսանյութը՝ Asekose.am-ի տելեգրամյան ալիքում
2023 թվականի օգոստոսի 30-ին Գաբոնում տեղի ունեցավ ռազմական հեղաշրջում, որը վերջ դրեց 1967 թվականից երկիրը ղեկավարող դինաստային։
Ռեժիմի հիմնադիր Ալի Բոնգո Օնդիմբայի որդին հեռացվեց իշխանությունից։ Հեղաշրջման պատճառ դարձան ընտրությունների արդյունքները, որոնք ակնհայտորեն կեղծվել էին՝ հօգուտ Գաբոնի ներկայիս ղեկավարի, այն դեպքում, երբ նրա հակառակորդը՝ ընդդիմադիրների առաջնորդ, հասարակական գործիչ և ակադեմիկոս Ալբերտ Օնդո Օսսան ստացավ ձայների ավելի քան 65%-ը։ Սա կարող էր ցնցումների տանել երկիրը։ Եվ այդ ժամանակ, որպես կայունացնող ուժ, հայտնվեցին զինվորականները՝ հեռացնելով Ալի Բոնգո Օնդիմբային և անցումային շրջանի համար երդմնակալության բերեցին «ժամանակավոր նախագահին»՝ գեներալ Բրիս Օլիգային։
Լուրեր․com-ն է գրում ու շարունակում․ «Արդյունքում՝ իրավիճակը կայունացավ։ Ընկած բռնապետն ազատ արձակվեց։ Հաղթանակած թեկնածու Ալբերտ Օնդո Օսսան իր դիրքերը պահպանեց մինչև ավելի լավ ժամանակներ։ Սկսվեց պետական մարմինների մաքրումը նախկին բռնապետության կողմնակիցներից, ի հայտ եկան քաղաքականության և տնտեսության նոր միտումներ։ Եվ, իհարկե, ռեժիմի գլխավոր արատը՝ Ալի Բոնգո Օնդիմբան, նախաձեռնեց «անխնա պայքար կոռուպցիայի դեմ»։
Այս պահին ամեն ինչ պատրաստ է իշխանությունն ընտրությունների հաղթողին փոխանցելու համար։ Իրավիճակը դա թույլ է տալիս։ Եվ այստեղ կա 2 սցենար. առաջինը՝ նշանակվում են նոր ընտրություններ, երկրորդը՝ նախորդ քվեարկության հիման վրա իշխանության են բերում Ալբերտ Օնդո Օսսային։ Եվ այստեղ դեռ ինտրիգներ կան։
Այս շրջադարձին եվրոպացի քաղաքական գործիչներն ու իրավապաշտպան կենտրոնները սկսել են ավելի շատ ներգրավվել խաղի մեջ: Բանակցությունները շարունակվում են Եվրախորհրդարանի և Բունդեսթագի անդամների մակարդակով։ Ալբերտ Օնդո Օսսան փայլում է ուժի և ազդեցության եվրոպական կենտրոնների հետ նույն շարքում: Նրան իշխանությունը փոխանցելու համար միջազգային իրավական հող է նախապատրաստվում։ Եվ հենց հիմա սկսում են ոչ այնքան բացահայտ երևան գալ մարդիկ, ովքեր, ամենայն հավանականությամբ, գիտեն և հասկանում են, թե ինչ է կատարվում, և շատ ավելի խորը, քան նույնիսկ որոշ գաբոնցի փորձագետներ:
Եվ այստեղ ստվերից դուրս է գալիս միջազգային կապեր ունեցող, քաղաքական փորձագիտական շրջանակներում հայտնի, Աֆրիկյան մայրցամաքի վրա ազդեցություն ունեցող ոչ հրապարակային խաղացող Ամրամ Պետրոսյանը։ Սա ստվերային, բայց ազդեցիկ գործիչ է՝ կենտրոնացած հետխորհրդային և նախկինում բարեկամ ԽՍՀՄ տարածքում՝ Եվրոպայում, Աֆրիկայում, Լատինական Ամերիկայում, Հարավարևելյան Ասիայում դիվանագիտական հարաբերությունների վրա։ Եվ այժմ՝ Գաբոն։ Որոշ իրազեկ աղբյուրներ պնդում են, որ հենց Պետրոսյանը կարող էր լինել իրավիճակի տերը հեղաշրջման պահից մինչև ներկա ժամանակաշրջանը. նա կարողացավ համախմբել Գաբոնի ողջ ընդդիմությանը Ալբերտ Օնդո Օսսայի շուրջ։
Հայ փորձագետը շահագրգռված է՝ իշխանությունը փոխանցելու մի մարդու, ում հետ շատ մտերիմ է։ Եվ դա անուղղակիորեն հաստատվում է տեսանյութով, որտեղ Ալբերտ Օնդո Օսսան փոխանցում է իր շահերը ներկայացնելու լիազորությունները։ Պետրոսյանն ու Գաբոնի նախագահի գլխավոր հավակնորդը ընկերական շփվում են։ Թե ինչ է սա իրականում նշանակում, ցույց կտա ժամանակը: Չկա այնպիսի գաղտնիք, որ հայտնի չդառնա։
Այնուամենայնիվ, որոշ տեղեկություններ արդեն ի հայտ են եկել, և դրանք կարելի է վերլուծել։ Այսպես, Լիբրևիլի իրազեկ աղբյուրները պնդում են, որ զինվորականների ժամանումը Ամրամ Պետրոսյանի թիմի կողմից լավ մտածված քայլ էր։ Սա հնարավորություն տվեց կանխել քաղաքացիական պատերազմը, Ալբերտ Օնդո Օսսային պահել նախագահի աթոռին և «ուրիշի ձեռքերով» մաքրել Գաբոնի քաղաքական դաշտը։ Ապագա նախագահը մնաց «մաքուր ու անմեղ», իսկ զինվորականներն իրենց գործն արեցին։ Սա ինքնատիպ վենդետա է՝ «ուրիշի ձեռքերով»։
Հիմա եկել է այն պահը, երբ Ալբերտ Օնդո Օսսան առանձնանում է զինվորականներից և, միջազգային աջակցության միջոցով, լուծում է իր քաղաքական իրավունքների վերականգնման հարցը։ Այստեղ կրկին ասպարեզ է գալիս Գաբոնի «հայ հյուրը»։ Պետրոսյանը ակտիվորեն շրջում է Եվրոպայում՝ լոբբինգ անելով այս թեմայի շուրջ։ Հաշվի առնելով խաղի մեջ ներգրավված միջազգային կառույցների մակարդակը՝ Ալբերտ Օնդո Օսսային իշխանության փոխանցումը ժամանակի հարց է։
Եվ այստեղ ևս մեկ հարց է առաջանում, բայց կոնկրետ Ամրամ Պետրոսյանի մասին. աշխարհաքաղաքական ընդգրկուն հարցեր լուծող մարդու ինչի՞ն է պետք զարգացնել իր կուսակցությունը («Հայկական բաստիոն») և շտաբներ ստեղծել ողջ Հայաստանում՝ սոցիալ-տնտեսական ճգնաժամով ցնցված փոքրիկ երկրում:
Թերևս, շուտով կիմանանք այս հարցի պատասխանը»։
Ավելի վաղ, «Փաստ» օրաթերթը գրել էր. «2023 թվականի հոկտեմբերի 27-ին հանրապետությունում գրանցվել է նոր քաղաքական կուսակցություն՝ «Հայոց ամրոց» անունով: «Փաստ» թերթը փորձեց հասկանալ, թե հայաստանյան քաղաքական խայտաբղետ դաշտում, որտեղ, մեղմ ասած, կուսակցությունների պակաս չկա, ովքե՞ր են որոշել նոր ուժ ստեղծել:
Մեզ հայտնի դարձավ, որ կուսակցության նախագահը Ամրամ Պետրոսյանն է՝ ծնունդով Կապանից։ Որպես հասարակական և քաղաքական գործիչ՝ նորեկ չէ. 2010-2012 թվականներին գլխավորել է Ուկրաինայի թոշակառուների կուսակցությունը. ի դեպ, նրա ղեկավարությամբ այդ քաղաքական ուժը հասել է իր պատմության ամենաբարձր հաջողությանը՝ Գերագույն ռադայի ընտրություններում զբաղեցնելով 9-րդ տեղը։ Քաղաքագիտության և ազգամիջյան հարաբերությունների միջազգային փորձագետ է, ղեկավարում է Ժամանակակից դիվանագիտության զարգացման հիմնադրամը:
Թերթի իրազեկ աղբյուրը նշեց, որ «Հայոց ամրոցն» առաջին հերթին ներկայանալու է որպես Հայաստանում սփյուռքի տնտեսական, սոցիալական և մարդասիրական գործունեության տեղակայման սոցիալ-տնտեսական հարթակ, և որ կուսակցությունը դրական է վերաբերվում այլ քաղաքական ուժերի և առաջնորդների հետ փոխգործակցությանն ու երկխոսությանը` զարգացնելու ամենաարդյունավետ ազգային ուղիներն ու ձևերը»:
