Անչափ ցավալի է, բայց մենք ընթերցում եւ դիտում ենք միայն այն ամենն, ինչը մեզ մատուցում է ֆեյսբուքյան լրաժապավենը: Երկու օր առաջ համացանցն ուղղակիորեն հեղեղված էր «ռուս» լուսանկարիչ Անտոն Սեւրյուգինի մասին հրապարակումներով. նա 19-րդ դարի վերջերին լուսանկարել էր Իրանի Նասեր էդ Դին շահի հարեմը:
Այսչափ ուշ «բացահայտումն» այդ մեծ լուսանկարչի` ռուսական կայքերը զուգակցել էին հյուսիս-կորեական առաջնորդի մասին տեղեկատվությանը, որը որոշել է իր սեփական հարեմը ստեղծել: Բնականաբար, բոլոր հրապարակումներում խոսվում է «ռուս» լուսանկարիչ Սեւրյուգինի մասին:
Անտոն (Անտուան) Վասիլի Սեւրյուգինը ծնվել է ծագումով հայ ռուսական դիվանագետի ընտանիքում, 1851 թվականին Թեհրանում: «Հայ լուսանկարիչներ» հանրագիտարանում, որը կազմել է նկարիչ եւ լուսանկարիչ Վահան Քոչարը 2007 թվականին, նշվում է նրա ազգանվան մի քանի տարբերակ` Սեւրյուգին/ Սերունյան/
Սեհրուվյան/ Սերագին/ Անտուան շահ Վասիլի: Իվետ Թաթչարյանի ուսումնասիրության մեջ լուսանկարիչը ներկայացված է Անտուան շահ Սեւրյուգին անուն-
ազգանվամբ:
Մեծ լուսանկարչի ստեղծագործությունը ներկայացնել միայն շահի հարեմի շրջանակներում, ինչն արել են ռուսական կայքերը, անհեթեթ է եւ ծիծաղելի: Առավել եւս, որ խառնիփնթոր ցուցադրված են ե՛ւ Սեւրյուգինի արած լուսանկարները, ե՛ւ շահի:
Ուշադիր նայեք Սեւրյուգինի լուսանկարած կանանց: Զգու՞մ եք տարբերությունը: Հենց սրա մասին է ասված` Վարպետություն:
80-ականներիսկզբին Վաշինգթոնի Սմիթսոնյան ինստիտուտում հեղինակի ստեղծագործությունը ներկայացվել է բավական համապարփակ: 1981 թվականին բացված ցուցահանդեսի խորագիրն էր` «Անտուան Սեւրյուգին. Իրանի լուսանկարներ»: Ապա հաջորդել են հոդվածներ, լուսանկարչի ստեղծագործության ուսումնասիրություններ եւ ցուցահանդեսներ Անգլիայում, Գերմանիայում, Իրանում, ԱՄՆ-ում:
Չմոռանանք Թեհրանի Ժամանակակից արվեստի թանգարանում բացված «Իրանի հայերի պատմական հայացքը լուսանկարչախցիկի օբյեկտիվի միջոցով» ցուցահանդեսը:
Խորին ցավ է, բայց երկար տարիներ Սեւրյուգինի լուսանկարները արեւմուտքում հրատարակվել են առանց հեղինակի հիշատակման, իսկ երբեմն էլ` դրանք սեփականել են ուրիշները:
Այստեղ ներկայացված լուսանկարների աղբյուրը Վահան Քոչարի «Հայ լուսանկարիչներ» (Երեւան, 2007) գիրքն է:
Գերման Ավագյան
Կարդացեք նաև` Իրանի շահի «գեղեցկուհիներին» լուսանկարում էր անձամբ շահը, իսկ նրան` հայ լուսանկարիչը
72157649485060573
